1) قلم ها و ابزار اثرگذار:
ابزار نوشتار، از لحاظ جنس، فرم و زاویه نوک، علاوه برایفای نقش اساسی در شکل گیری وتغییر ساختمان حروف و کلمات، دارای بار حسی و معنایی متفاوتی در ورای فرم و جنسیت سازه ها ی خود نیز می باشند. در ادامه به شکل های مختلفی از این نوع ابزار اشاره میگردد.
خشک و تخت (با و بدون زاویه): قلم ( نی – پلیمر- فلز- چوب.و..) / ماژیک و... نرم و تخت (با و بدون زاویه): انواع قلم موهای سر تخت جهت آکریلیک و رنگ روغن / فوم ها... نرم و گرد: انواع قلم موهای سرگرد جهت آبرنگ / انواع قلم های چینی... خشک و گرد: انواع قطره چکان / فرم های مخروطی رنگ های خمیری و ویترای خشک و منحنی: مدل هایی از ترلینگ Ruling)) و کولا پن (Cola Pen)
و هر نوع ابزار قابل اثر گذاری موجود در طبیعت، محیط اطراف و یا دست ساز
2) زاویه(شیب) نوک قلم:
تاثیر شیب و زاویه نوک قلم در تاریخ شکل گیری خطوط مختلف بر هیچ هنرمندی در این خطه پوشیده نبوده و نیست همچنین تنظیم شیب قلم با اندازه و نحوه به دست گرفتن قلم توسط کاتب یکی از ریزه کاری ها و مهارت های زدن قط درخوشنویسی به شمار می‌آید.
3) نحوه به دست گرفتن قلم (ابزاراثرگذار):
حالت های مختلف به دست گرفتن قلم می تواند در نوع پدید آمدن شکل و حالت حروف و کلمات بسیار موثر واقع شود. * گرفتن ابتدا، وسط یا انتهای قلم * زاویه ی گرفتن قلم در دست * گرفتن قلم از رو * گرفتن قلم از زیر و ...
4) شیوه های غیر قابل کنترل دست هنگام نوشتن:
* با دست چپ (یا مخالف) نوشتن * با چشمان بسته ویا ندیدن صفحه هنگام نوشتن * با دست دیگران نوشتن (تضاد کنش ذهنی) * اتصال اشیائ بلندتر به ابزار نوشتاری و با فاصله بیستر نوشتن * گرفتن قلم با دندان و یا انگشتان پا برای نوشتن و...
5) نوع رانش و حرکت قلم بر روی صفحه:
* هل دادن و حرکت رو به جلوی نوک قلم هنگام نوشتن (شیوه متداول و مرسوم درخوشنویسی) * سر دادن و کشیدن محدوده اثرگذاری قلم بر روی صفحه (این حالت بیشتر برای استفاده از ابزاری مانند انواع کولا پن Cola Pen و ترلینگ Ruling که محدوده اثرگذاری منحنی دارند استفاده می شود)
6) سرعت در نوشتن:
سرعت به هنگام نوشتن باعث میشود جزئیات زیادی از خط حذف و در مقابل فرمهای رو به جلوی بیشتری خود بخود پدید آید که ناخواسته باعث تغییر در شخصیت حروف و کلمات میگردد. یکی از عوامل پیدایش خط شکسته را میتوان تند و روان نوشتن خط نستعلیق دانست.
مهدی فریمانی – بهار 1401
