نشست خبری بیست و نهمین جشنواره هنر‌های تجسمی جوانان ایران یکشنبه ۳۰ مردادماه با حضور عبدالرضا سهرابی مدیرکل مرکز هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره، محمدمهدی رحیمیان دبیر بیست و نهمین دوره جشنواره و عبدالرحیم سیاهکارزاده دبیر اجرایی جشنواره برگزار شد.

در ابتدای این برنامه سهرابی گفت: اگر انرژی جوانی به درستی هدایت شود، به ویژه در حوزه هنر، آینده بسیار خوبی برای کشور رقم می‌خورد، زیرا اساسی‌ترین مؤلفه پیشرفت یک کشور حوزه فرهنگ و تمدن است. مهم‌ترین وسیله برای معرفی این فرهنگ و تمدن، حوزه هنر است و هنر رساترین زبان برای بازگو کردن نقاط ضعف و قوت برای اصلاح است. این اتفاق می‌تواند زمانی رقم بخورد که از ظرفیت جوان استفاده کنیم. با نگاهی به بیانیه ۴۰ ساله دوم انقلاب که توسط رهبر انقلاب تدوین شده است تمام رویکرد ‌ایشان به جوانان است و این تکلیف ما مسئولین را در حوزه اجرا، محتوا و سیاست‌گذاری سنگین می‌کند. در ۴۰ ساله دوم انقلاب ظرفیتی وجود دارد که فقط به دست انرژی و نوع تفکر جوان، به دلیل جسارتی که در حوزه‌های مختلف دارد، ایجاد می‌شود.

سهرابی ادامه داد: این جشنواره می‌تواند زمینه‌سازی برای دستیابی به این اهداف باشد. از ابتدای آغاز به کار بیست و نهمین دوره جشنواره در صحبت‌هایی که با آقای رحیمیان داشتیم عرض کردم که هدف اساسی جشنواره کشف استعداد‌ها و پرورش آن‌ها است. در بستری مانند جشنواره جوان این استعدادیابی می‌تواند صورت بگیرد. در این دوره برای اولین بار نوآوری‌هایی انجام گرفته که دقیقاً در راستای همین مطلب است. با ظرفیت‌سازی‌هایی که در این جشنواره انجام می‌شود، یک کادرسازی برای هنر اصیل ایرانی اسلامی انجام می‌شود. در دورانی که طی شده، هنرمندان ما پا به سنین بالا گذاشته‌اند و حالا باید کادرسازی صورت بگیرد. سینه به سینه بودن هنرمند جوان با استاد خودش از ویژگی‌های این جشنواره است و این تعامل از اهداف ما برای ظرفیت‌سازی و کادرسازی هنر ایران اسلامی است.

در ادامه، محمد مهدی رحیمیان با اشاره به تغییراتی که در این دوره از جشنواره رخ می‌دهد، گفت: یکی از نکات حائز اهمیت در این دوره از جشنواره، ترکیب شورای سیاستگذاری آن است. خوشبختانه این شورا از بضاعت قابل توجهی برای وظایف محول شده برخوردار است. با بررسی دو دوره قبلی که به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی در خانه هنرمندان و موزه هنر‌های معاصر تهران برگزار شده بود، وجوه تمایز این جشنواره را با سایر رویداد‌های فرهنگی هنری مورد بررسی قرار دادیم. یکی از اهداف مهم تصمیم سازان دوره‌های اولیه این جشنواره آموزش مهارت‌های هنری به جوانان سراسر کشور و به ویژه مناطق محروم بود. این محرومیت زدایی مورد توجه ما نیز بوده است. این رویکرد جشنواره در دوران گذشته به تمرکززدایی از تهران و رفتن به شهرستان‌ها و تعامل با مراکز استانی بوده است. مراکز استان‌ها در جستجوی جوانانی بودند که در حوزه تجسمی مشغول به فعالیت هستند و با معرفی این جوانان به جشنواره، آن‌ها امکان بهره‌مندی از آموزش‌های اساتید را به دست می‌آورند. یکی از اتفاقات مهم در این جشنواره حفظ تعاملات بوده و حتی زمانی که موبایل و شبکه های اجتماعی وجود نداشت، هنرمندان ارتباط خود را با یکدیگر حفظ می‌کردند. این موضوع را باید به مثابه سرمایه فرهنگی مرکز تجسمی بدانیم و از این جهت، این رویداد جزء میراث فرهنگی معاصر ماست.

او با اشاره به افزایش تعداد شرکت‌کنندگان در این دوره از جشنواره گفت: از ویژگی‌های این جشنواره، آموزش محور بودن آن است که با ارتباط رو در رو با استادان و حضور هنرمندان جوان در یک محیط متفاوت از زندگی روزمره آن‌ها انجام می‌شود. امسال برگزاری جشنواره در تهران و اردوگاه شهید باهنر که یک باغ قدیمی و سرسبز است باعث شد کانسپت برگزاری این دوره با محوریت محیط زیست باشد. این یک نقطه قوت و وجه تمایز جشنواره امسال است و شاید در دوره‌های قبل به این روشنی کانسپتی برای جشنواره مطرح نمی‌شد.

او با اشاره به اینکه بعضی از اساتید کارگاه‌ها در دوره‌های قبلی جشنواره هم حضور داشته‌اند، گفت: به جز هنرمندی و دانش حرفه‌ای، ویژگی مهم این افراد، صبر و شکیبایی در امر آموزش است. برخلاف دوره‌های قبلی جشنواره، آموزش هنرجویان در مدت سه روز کارگاه‌ها تمام نمی‌شود و رقابت و انتخاب برگزیده وجود نخواهد داشت. به جای آن هنرجویان وارد مرحله سوم می‌شوند که آموزش در فضای مجازی است و در ادامه آنچه در کارگاه‌های آموزشی آموخته‌اند، همچنان با استادان خود تعامل دارند و به خلق اثر می‌پردازند. این روند سه ماه ادامه دارد و در صورت امکان سفر‌هایی را هم برای اساتید در نظر گرفتیم که در مراکز استان‌ها حضور پیدا کرده و با هنرجویان جلسات حضوری داشته باشند.

رحیمیان ادامه داد: این یک پروژه طراز اول و بنیادی در مرکز هنر‌های تجسمی است که قرار است ادامه پیدا کند. هدف نهایی ما این است که پس از پایان سه ماه، یک فضای نمایشگاهی مناسب در اختیار اساتید کارگاه‌ها قرار بدهیم تا آثار هنری که همراه با هنرجویان خود خلق کرده‌اند به نمایش درآید. در واقع در این دوره برخلاف دوره‌های قبلی جشنواره، آثار هنری حاصل کار مشترک بین هنرجو و استاد راهنمایی است که به عنوان کیوریتور هم فعالیت می‌کند. ما خودمان را وارد یک چالش جدی کرده‌ایم و این کار اگرچه دشوار، اما شدنی است و ‌امیدوارم نتایج آن بتواند برای آینده راهگشا باشد.

رحیمیان ادامه داد: رویکرد غیر رسانه‌ای که به سمت هنر جدید می‌رود و شاخه‌های هنری در آن جدا نیستند، غیر قابل اجتناب است ولی هنرجویان در این سن در مرحله آموزش هستند و باید هر رشته جداگانه به آن‌ها آموزش داده شود. اما این دوره از جشنواره بر اساس آموزش تجربی شکل گرفته و این امکان فراهم شده است که هنرجویان در صورت تمایل بتوانند در کارگاهی غیر از رشته خود نیز حاضر شوند.

در ادامه، عبدالرحیم سیاهکارزاده درباره برگزاری این جشنواره در تهران گفت: در سال‌های گذشته که جشنواره در استان‌های مختلف برگزار می‌شد، تقاضا‌هایی وجود داشت که یک بار جشنواره در تهران برگزار شود تا هنرمندان شهرستانی بتوانند از امکانات هنری موجود در تهران استفاده کنند. سه سال پیش برنامه‌ریزی برای این کار انجام شد اما شیوع کرونا باعث شد که جشنواره دو سال به شکل مجازی برگزار شود و سرانجام امسال نوبت به برگزاری جشنواره در تهران رسید. ما فضا‌های مختلف را برای برگزاری این رویداد بررسی کردیم و در نهایت، اردوگاه شهید باهنر توانست تمام خواسته‌های ما از نظر فضای اقامت و فضای کار را تأمین کند. به جز حضور هنرمندان در اردوگاه برنامه‌ریزی‌هایی نیز صورت گرفته است که آن‌ها از مراکز هنری و موزه‌ها بازدید به عمل آورند و تجربیات هنری خود را افزایش دهند.

دبیر اجرایی جشنواره افزود: امسال برای اولین بار رشته سفال و سرامیک به صورت یک رشته جدا در جشنواره وجود دارد. این رشته به همراه هنر جدید دو شاخه هنری هستند که لازم است از زمان اعلام اسامی شرکت‌کنندگان، اساتید کارگاه با آن‌ها وارد تعامل شوند و هنرجویان را برای حضور در کارگاه‌ها آماده کنند.

سیاهکارزاده ادامه داد: تغییر نحوه اجرای جشنواره باعث شده است این رویداد تا آذرماه ادامه پیدا کند و پس از انتخاب آثار نهایی تندیس جشنواره به بهترین آثار اهدا می‌شود. با توجه به اینکه جشنواره امسال رقابتی نیست و جایزه ندارد، مبلغ ورودی جشنواره که ۵۰۰ هزار تومان بود، به یک و نیم میلیون تومان افزایش پیدا کرده که روز نخست جشنواره به تمام هنرمندان پرداخت می‌شود. همچنین کلیه تجهیزات مورد نیاز و مواد مصرفی تهیه شده و در محل کارگاه‌ها قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه شرکت‌کنندگان در این جشنواره از ۱۵ تا ۲۴ سال سن دارند، در دوره‌های گذشته جشنواره شاهد بودیم که نگرانی و اضطراب ناشی از رقابت در میان آن‌ها وجود داشت اما شیوه جدید برگزاری جشنواره باعث می‌شود که آن‌ها بدون استرس و در آرامش کار کنند و آثار هنری خود را در ارتباطی عمیق‌تر با اساتید خلق کنند.

در پایان این جلسه، پوستر بیست و نهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر با طراحی بهمن اصغری رونمایی شد.