از اثرِ تردستی محمد قاسم، از ابرِ تصویر گوهر می‌بارد

از اثرِ تردستی محمد قاسم، از ابرِ تصویر گوهر می‌بارداز اثرِ تردستی محمد قاسم، از ابرِ تصویر گوهر می‌بارد

دوشیزه پیاله بر دست / محمد قاسم / اصفهان/ حدود ۹۷۴ شمسی/ ۱۶ دوره صفویان/ در ۸.۶ سانتی متر/  آبرنگ و گواش و طلا بر روی کاغذ/ فروخته شده در مزایده بانهام به بهای ۱۰۰۶۲ پوند

اگر انتساب و تاریخ نوشته شده بر روی نگاره دوشیزه پیاله بر دست، درست باشد باید آن را یکی از قدیمی ترین آثار محمد قاسم به شمار آورد.

محمد قاسم سراجای نقاش، نگارگر، شاعر، خطاط و موسیقیدان دوره صفوی در حدود ۹۳۶ تا  ۱۰۰۹ شمسی است. وی اصالتاً اهل تبریز بود که پس از درک مقدمات تصویرسازی، راهی اصفهان شده و در خدمت استادان نامی و پرآوازهٔ آن سامان قرار گرفت. به گواه آثارش و تذکره‌های یادشده، می‌توان او را با رضا عباسی، افضل حسینی، شفیع عباسی و محمدیوسف‌نگارگر، یعنی تا پایان سلطنت شاه عباس دوم معاصر دانست.

پذیرایی شاهزاده در هوای آزاد/ محفوظ در کتابخانهٔ بریتانیا/ گمان بر این است که شاهزادهٔ تصویر، شاه عباس دوم باشد

محمد قاسم معاصر رضا عباسی، شاگرد و پیرو سبک او بود، ولی با آثاری دارای مشخصه‌ها و ویژگی‌های شخصی است. شیوهٔ قلم‌گیری و طرح‌بندی‌های محمد قاسم بسیار شبیه رضا عباسی است، اما توجه به کوهسازی و منظره‌سازی از ویژگی‌های نقاشی اوست. به نظر می‌رسد که این دو در نقاشی‌های چهلستون و عالی قاپو همکار بوده‌اند.

محمد قاسم بیشتر به خاطر آثار تک برگی موجودش، و نیز ۴۳ نگارهٔ منسوب به او از مجموع ۱۴۸ یا ۱۴۹ نگارهٔ شاهنامه قرچغای خان شناخته می‌شود.